Hangi Hastalıklar Askerlik Yapamaz? Küresel ve Yerel Bir Bakış
Askerlik, birçoğumuz için hayatın dönüm noktalarından biridir. Her ne kadar “askerlik” kelimesi çoğu kişi için zorunlu bir görev gibi anılsa da, her birey bu sürece aynı şekilde katılamaz. Vücut farklılıkları, sağlık sorunları ve belirli hastalıklar, bazen insanları bu sürecin dışında bırakabiliyor. Bu yazıda, hangi hastalıkların askerlik yapamayacağını, Türkiye’deki durumla birlikte global bir perspektiften de inceleyeceğim. Arada da biraz kendi gözlemlerimden, Bursa’daki askerlik sürecinden örnekler vereceğim.
Türkiye’de Hangi Hastalıklar Askerlik Yapamaz?
Türkiye’deki askerlik sistemi, her ne kadar zorunlu olsa da, belli sağlık sorunları nedeniyle askere alınamayan veya sevkleri ertelenen birçok insan var. Bu durum, genellikle devlet hastanesinde yapılan sağlık kontrolleriyle belirleniyor. Peki, hangi hastalıklar askerlik yapamayacak seviyeye getirir?
1. Psikiyatrik Rahatsızlıklar
Türkiye’de, ruhsal hastalıklar askerlik yapmaya engel oluşturur. Özellikle şizofreni, depresyon, bipolar bozukluk gibi ciddi psikiyatrik hastalıklar, askerliğe engel sayılır. Bu durum, askerlik sürecinin zorlu ve stresli koşullarında bireyin sağlığını daha da kötüleştirebileceği için önemli bir kriter. Yani, vücut sağlığı kadar ruhsal sağlık da bu sürecin bir parçasıdır.
2. Görme ve İşitme Bozuklukları
Görme ve işitme ile ilgili hastalıklar, askerliğe engel olan sağlık sorunları arasında yer alır. Örneğin, ileri düzeyde görme kaybı, renk körlüğü veya işitme kaybı askerlik görevini yerine getiremeyecek duruma getirebilir. Tabii, her şeyin seviyesi önemli; hafif düzeydeki görme sorunları, bazen askerliğe engel olmayabiliyor, ancak ciddi bozukluklar kesinlikle engel oluşturuyor.
3. Kronik Hastalıklar
Türkiye’de kronik hastalıklar da askerlik yapmaya engel olabiliyor. Özellikle şeker hastalığı, kalp rahatsızlıkları, astım gibi ciddi sağlık problemleri, bireyin askeri eğitimde ya da cephede verimli olmasını engelleyebilir. Bununla birlikte, her hastalık için bir “engellilik seviyesi” var; yani kişi, tedavi altında ise askerliğe uygun olabiliyor.
Küresel Perspektiften Hangi Hastalıklar Askerlik Yapamaz?
Türkiye’deki gibi, birçok ülkede de askerlik ya da benzeri zorunlu hizmetler sağlık sorunlarına göre yapılandırılmıştır. Ancak her ülkenin farklı kuralları ve sağlık standardı vardır.
1. Amerika Birleşik Devletleri
ABD’de askeri hizmet, yalnızca fiziksel değil, aynı zamanda zihinsel sağlık koşullarına da dikkat eder. Psikolojik hastalıklar, ciddi travmalar ve başkalarına zarar verme potansiyeli taşıyan kişiler askere alınmazlar. ABD, ayrıca HIV pozitif bireyleri de askeri hizmete kabul etmez. Bu, askeri birliklerin genel sağlığını ve güvenliğini koruma amacını güder. Zihinsel ve fiziksel sağlık gereklilikleri, ABD ordusunun en öncelikli kriterlerindendir.
2. Rusya
Rusya’da da sağlık kontrolü oldukça önemlidir. Bunun dışında, Rusya’daki askerlik yasaları, o kadar serttir ki, aslında devlet bile bazen bu konuda esneklik göstermez. Çeşitli enfeksiyon hastalıkları, bağışıklık sistemini etkileyen rahatsızlıklar (örneğin, verem, hepatit gibi) askerliğe engel sayılmaktadır. Hatta, vücutta kalıcı iz bırakan hastalıklar dahi, kişiyi askeri hizmetten alıkoyabilir.
3. Almanya
Almanya, askerlik sistemini profesyonel orduya dönüştürdüğü için, zorunlu askerlik yerine gönüllü askerlik yapılır. Ancak, askere katılacak kişilerin fiziksel ve ruhsal sağlıklarını kontrol etmek yine de gereklidir. Görme bozuklukları, ağır depresyon ve bazı fiziksel engeller, başvuru süreçlerini geçersiz kılabilir. Almanya’da sağlık açısından bu tür engeller çok ciddiye alınır.
Türkiye ile Küresel Perspektifteki Farklar
İlginç bir şekilde, Türkiye’de askerliğe kabul edilmek için bazı sağlık koşulları esneklik gösteriyor. Örneğin, Türk ordusunda, psikolojik sorunları olan bir birey, tedavi görerek askere gidebilirken, ABD ve Almanya gibi bazı ülkelerde, aynı kişi doğrudan askerliğe kabul edilmez. Türkiye’de, askere alım sürecinde, kişilerin tedavi süreçlerine göre değerlendirilmesi ve sevklerinin ertelenmesi daha yaygındır.
Sonuç Olarak
Dünya çapında ve Türkiye’de askerlik yapamayacak hastalıklar aslında sağlık durumuna ve o ülkenin politikalarına göre farklılıklar gösterse de, genel olarak bu hastalıklar, askerlik hizmetini yerine getirebilme kapasitesini engelleyen rahatsızlıklardır. Fiziksel sağlık sorunları, psikolojik rahatsızlıklar ve kronik hastalıklar en başta gelen engellerdir. Küresel anlamda, bu hastalıkların askerlik görevini yerine getirebilme üzerine etkisi büyüktür; ama her ülkenin kendine özgü standartları ve uygulamaları vardır.
Bursa’da askerlik hizmetini yapmış bir arkadaşım, bu süreçte sağlık raporunun ne kadar önemli olduğunu hep vurgular. Birçoğumuzun askerlik ile ilgili hafızalarında, sağlık kontrollerinin geçtiği süreçler vardır. Hem Türkiye’de hem de dünyada sağlık, askerlik yapabilmenin en önemli belirleyicilerindendir.