Adi Ortaklıkla İşe Başlama: Ama Dikkat, Burası İşin Şakası!
Hayat bazen öyle enteresan bir şekilde gelişiyor ki, sabah kalktığında kendini bir arkadaşınla “Adi ortaklıkla işe başlama” planları yaparken bulabilirsin. Bu durum, genellikle “bir iş kuruyoruz, hadi başlayalım” kafasında olan bir arkadaş grubunun başlangıç noktasıdır. Tabii, işin ciddiyeti falan derken, çoğu zaman o fikirlerin ne kadar uçuk olduğunu fark etmeye başlarsın. Ve işte, sana o ana kadar hep “yakından tanıdığın” ve her zaman eğlenceli arkadaşının yapacağı o öneri gelir: “Abi, gel bir iş kuruyoruz. Adi ortaklıkla işe başlama nasıl verilir, hiç düşündün mü?” Bu noktada, gerçeklerle yüzleşmek zorundasın.
Adi Ortaklık Nedir, Ne Değildir?
Şimdi, “adi ortaklık işe başlama” meselesini ele alalım. Gerçekten de adı, hepimizin kafasında “bir şeyleri yanlış yapacağımıza” dair bir his uyandırıyor, değil mi? Birisi çıkıp “hadi gel birlikte iş yapalım” dediğinde, iç sesim hemen devreye giriyor:
“İş yapmak mı? Ne tür bir iş? O da neyin nesi?”
Adi ortaklık, iki ya da daha fazla kişinin belirli bir işte ortaklaşa çalışmasını sağlayan bir tür işbirliği. Fakat burada dikkat edilmesi gereken şey şu: Her bir ortak, işin kârından olduğu kadar zararından da sorumlu oluyor. Yani, işin kârı güzel ama borçlar da o kadar cazip.
Biraz daha basite indirgersek, yani bildiğimiz “bizim çeteye” benzetirsek: “Abi, beraber iş yapalım da her türlü kötü duruma da birlikte düşeriz” diye anlaşmak gibidir. Ama bazen bu anlaşmalar, arkadaşlık ilişkilerine o kadar sağlam bir temel atar ki, biz farkına bile varmayız.
Neyse, şimdi biraz gerçeklere dönelim.
“Gel, Adi Ortaklık Kuralım!”
Gelelim işin komik kısmına: Arkadaşınla bir gün sokakta yürürken, o an “hadi gel iş kuruyoruz, adi ortaklık yapalım” diye bir fikir atılabilir. Gerçekten de ben, İzmir’in kıyısında yürürken birdenbire bu teklifleri aldım:
“Abi, bu kadar düşünme, seninle bir şeyler kurarız. Gel, şu dükkanı açalım, adi ortaklıkla işe başlama nasıl verilir, biliyorsun. Yalnızca biraz kafa lazım, o kadar.”
Bu noktada kafamda şu ses devreye giriyor:
“Kafada ne kadar kafa var ki, zaten burası İzmir, sahilde yürüyüp bir kahve içip hayallere dalmanın tam vakti!”
Tabii, işin ciddiyetine gelince her şey değişiyor. Çünkü ortaklıkta “özgürlük” ve “eşitlik” gibi kavramlar havada uçuşmaya başlıyor. Bir arkadaşım, ortaklık anlaşmasını şöyle açıklamıştı:
“Bak, sen şunu yapacaksın, ben bunu yapacağım. Ama parayı eşit bölüşeceğiz, tamam mı?”
Bana göre, burada asıl mesele şu: “Herkesin eşit olduğu bir ortaklık” kadar yanıltıcı bir şey olamaz. Bu arada, işlerin zorlaşması da çok uzun sürmedi: “Beni neden kısıtlıyorsun?” tartışmaları, “Hadi ya, sen de hep her şeyi ben halledeceğim!” şikayetleri… İşte bu nokta, sana “adi ortaklık işe başlama nasıl verilir?” sorusunu soran noktada çok güzel bir uyarı oluyor.
Adi Ortaklıkta Neler Olabilir?
Şimdi seninle gerçekçi bir şekilde düşünelim: Adi ortaklıkla işe başlamak gerçekten çok çekici görünüyor ama işin içinde tam anlamıyla bir risk var. Hani bazen “güzelim, yanımda olmak istersen, gel” demekle her şeyin kolay olacağını düşünebilirsin ama bir bakmışsın, dükkanın kira bedelini ödeyecek para bulamıyorsun.
O zaman işler biraz karışmaya başlıyor:
“Hadi bakalım, kârı eşit bölelim ama masrafları hep ben mi ödeyeceğim?”
Bir de tabii ki şu var: İşlerin düzgün gitmediği her an birinin “tuzak kurdu” gibi hissetmesi durumu. Benim bir arkadaşım “Adi ortaklıkta dikkat et, işleri karıştırma” derken, haklıydı. Çünkü bir işin içinde çok fazla kişi varsa, herkesin istediği farklı bir şey oluyor. Mesela biri sabah çok erken gelip işyerini açmak isterken, diğer arkadaş öğlen bir saatte uyanıp kahve içmek isteyebilir.
İç sesim yine devreye giriyor:
“Bunu istiyordum, ama ne kadar kalabilir? Yine ödeyebilecek miyim?”
Sonuçta Ne Oldu?
İşin sonunda, şu gerçeği kabul ettim: Adi ortaklıkla işe başlamak kolay bir şey değil. Fakat hayatını daha fazla zorlaştıran, stresli bir ortaklık yapısı da olabilir. Yani, arkadaşınla bir iş yapmayı hayal etmek eğlenceli olsa da, “Adi ortaklık işe başlama nasıl verilir?” sorusuna gerçekçi bir yanıt bulduğumda şunu fark ettim: Biraz fazla düşünmek, bazen en iyi karar.
Sonuç olarak, sadece arkadaşınla birlikte bir iş kurmak yerine, doğru bir plan yapmalısın. Ortaklığın avantajlarından faydalanırken, her zaman riskleri de göz önünde bulundurmalısın. Çünkü “adi” değil, “adil” bir ortaklık daha fazla başarı getirir.
Kısacası, her şey çok eğlenceli başlasa da, sonuçta sana bir tane ofis sandalyeniz ve bir muhasebeci gerekecek.